Poniedziałek, 6 maja
Imieniny: Jakuba, Judyty, Jana
Czytających: 5009
Zalogowanych: 2
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

Region: Jak historia na Śląsku zatoczyła koło

Czwartek, 1 czerwca 2023, 5:58
Autor: Stanisław Firszt
Region: Jak historia na Śląsku zatoczyła koło
Fot. Wikipedia
Śląsk to ziemia, o którą rywalizowali Czesi, Polacy i Niemcy przez ponad 1000 lat. Zamieszkiwały tu przynajmniej od VII/VIII wieku plemiona słowiańskie. Teren ten znajdował się pod zwierzchnictwem czeskim na przełomie IX i X wieku. Państwo czeskie powstało w 895 roku, a jego władcą był Spycigniew, który uznawał zwierzchnictwo Franków. W 925 roku za sprawą pierwszego króla Czech Wacława I państwo to przyjęło chrześcijaństwo, a w jego skład wchodziły także Słowacja, Małopolska i Śląsk.

Brat Wacława, Bolesław Srogi dokonał przewrotu i objął władzę, a w 950 roku złożył hołd Cesarzowi Ottonowi I. Od tej chwili Czechy przez kolejne stulecia znalazły się w orbicie Rzeszy Niemieckiej. On to też wydał swoją córkę Dobrawę za księcia polskiego Mieszka I (król polski Bolesław I Chrobry otrzymał imię po dziadku). Stosunki między teściem i zięciem były dobre do śmierci księżniczki. W 990 roku Mieszko I włączył Śląsk do swojego państwa. W 1038 roku kolejny władca Czech książę Brzetysław, wykorzystując zamieszanie w państwie polskim, najechał jego ziemie i ponownie przyłączył Śląsk do Czech. Nie trwało to długo bowiem w 1050 roku ziemie te dla Polski odzyskał Kazimierz Odnowiciel.

W XIII wieku Polska podzielona na dzielnice i była osłabiona. W tym czasie rozpoczęła się tzw. kolonizacja niemiecka, która objęła szczególnie ziemie śląskie. Miejscowa ludność bardzo szybko się zniemczyła. Słabi książęta dzielnicowi Śląska szukali wsparcia u silnych władców. Wykorzystali to władcy Czech, a król Wacław II opanował większość ziem polskich, szczególnie Śląsk i koronował się na króla Polski. Na jego synu Wacławie III wygasła dynastia Przemyślidów w Czechach, a ich miejsce zajęli Luksemburgowie. Wybitnym przedstawicielem tej dynastii był król Jan Luksemburski (był też cesarzem niemieckim). W tym czasie Kazimierz Wielki zbrojnie chciał odzyskać Śląsk dla Polski. Niestety jego siły były za słabe aby to zrobić. W 1335 roku, w Trenczynie Kazimierz Wielki zrzekł się księstw śląskich, które już wcześniej złożyły hołd królom czeskim. Wojny polsko-czeskie ugruntowały panowanie czeskie na Śląsku. Ostatnim niezależnym księstwem śląskim było Księstwo Świdnicko-Jaworskie pod rządami Bolka II Małego, ale po jego śmierci i te ziemie od 1395 roku znalazły się pod panowaniem królów czeskich. Wiek XV upłynął w cieniu wypraw husyckich na Śląsk i prób opanowania tej ziemi przez Marcina Korwina.

W XVI wieku Czechami władała dynastia Jagiellonów. W 1525 roku król czeski Ludwik Jagiellon zginął w bitwie z Turkami pod Mohaczem, a jego tron objął Ferdynand I Habsburg. Od tego momentu aż do XX wieku dynastia ta władała Czechami. Habsburgowie byli nie tylko królami Czech, ale co ważniejsze cesarzami Rzeszy Niemieckiej. Wielkie podziały w tej strukturze poczyniła reformacja, wojny religijne i wojna trzydziestoletnia. Część krajów niemieckich przeszła na wyznanie ewangelickie. Austria i inne kraje rządzone przez Habsburgów pozostały katolickie.

Kiedy 20 października 1740 roku zmarł cesarz Karol VI Habsburg, sukcesję powinna objąć jego córka Maria Teresa, ale z pretensjami wystąpili Karol Albert, elektor Bawarski i August III elektor saski i król Polski. O prawach Hohenzollernów do ziem śląskich przypominał król pruski Fryderyk II. On to udając, że zabezpiecza interesy Marii Teresy, 16 grudnia 1740 roku, wkroczył z wojskiem na Śląsk. Szybko opanował główne twierdze: Głogów, Nysę i Brzeg, a także stołeczny Wrocław. Miejscowa ludność, w większości ewangelicka witała go jak wyzwoliciela spod władzy katolickich Habsburgów. Maria Teresa odebrała to jako wypowiedzenie wojny. Wojska pruskie pokonały Austriaków pod Małojowicami pod Brzegiem. W tym czasie Austria prowadziła wojnę z Bawarią i Francją, a na dodatek jako sojusznik Prus wystąpiła Saksonia.

7 listopada 1741 roku we Wrocławiu stany śląskie złożyły hołd królowi Fryderykowi II. Wiele rodzin szlachty śląskiej za tę „zasługę” otrzymało od króla tytuły hrabiowskie i książęce, m.in. Hatzfeldowie.

W kwietniu 1742 roku padła twierdza kłodzka. Maria Teresa walcząca na dwa fronty zdecydowała się zawrzeć pokój z Fryderykiem II. Traktat podpisano w Berlinie w lipcu 1742 roku, a rok później w sierpniu 1743 roku stany korony czeskiej w Wiedniu, zrzekły się praw do Śląska. W ten sposób Prusy się powiększyły i wzmocniły.

Nowa wojna o Śląsk rozpoczęła się w sierpniu 1744 roku, kiedy Fryderyk II wkroczył do Czech i zajął ostatnie skrawki Śląska. Wojska austriackie odparły wroga i wkroczyły na Śląsk. W 1745 roku Saksonia i Austria podpisały układ o współpracy. 4 czerwca tegoż roku wojska sprzymierzone, w składzie których brały udział oddziały polskie (w ramach wojsk saskich) zostały pokonane przez Prusaków w wielkiej bitwie pod Dobromierzem k. Strzegomia. Z okazji tego zwycięstwa Fryderyk II skomponował jeden z najbardziej znanych marszów wojskowych. W grudniu 1745 roku podpisano pokój w Dreźnie, który sankcjonował dotychczasowy stan posiadania Prus.

Maria Teresa nie mogąc pokonać Prus na polu walki, w 1749 roku postanowiła działać za pomocą walki handlowej i gospodarczej. Zakazała przywozu ze Śląska do Austrii wyrobów tekstylnych co załamało dotychczasowe szlaki handlowe i przyczyniło się w konsekwencji do powolnego upadku tkactwa na Śląsku m.in. w Jeleniej Górze. Na tej polityce stracili tzw. „panowie woali”.

30 sierpnia 1756 roku Fryderyk zaatakował Saksonię, a Austria jako sojusznik wystąpiła w jej obronie, dając początek tzw. wojnie siedmioletniej 1756-1763. Z Austrią dodatkowo sprzysięgły się Francja i Rosja. Wojska austriackie odbiły Wrocław, a biskup wrocławski Filip Gotard Schaffgotsch kazał odśpiewać z tej okazji Te Deum w katedrze i przeszedł na stronę Austrii. Euforia nie trwała długo, 5 grudnia 1757 roku Austriacy zostali pokonani przez Prusaków w bitwie pod Lutynią k. Wrocławia. Biskup musiał uchodzić do austriackiej części swojej diecezji i zamieszkał na zamku Jansky Vrch.

Walki na Śląsku trwały nadal, 23 czerwca 1760 Austriacy pokonali Prusaków pod Kamienną Górą, nieco później zdobyli twierdzę kłodzką i już w sierpniu oblegali Wrocław. Sytuację nieco zmienił wynik bitwy pod Legnicą 15 sierpnia 1760 roku, gdzie Fryderyk II pokonał Austriaków. Rok później Austriakom udało się zdobyć Świdnicę. W walkach na Śląsku wspomagali ich Rosjanie.

W 1762 roku sytuacja zmieniła się diametralnie, zmarła caryca Elżbieta, a na tron wstąpił jej syn Piotr III, który był zafascynowany Fryderykiem II i Rosjanie opuścili Austriaków. 21 lipca 1762 roku w bitwie pod Burkatowem k. Świdnicy Prusacy pokonali Austriaków. Zaraz po tym, kapitulowała Świdnica. Austria została pokonana na Śląsku i 15lutego 1763roku na zamku Hubertusburgu w Saksonii podpisano traktat pokojowy. Wojny o Śląsk między Prusami i Austrią (oba kraje niemieckojęzyczne) przyniosły ogromne straty gospodarcze i ludnościowe (ok. 115 tys. osób). Prusy nie były tak tolerancyjne jak Austria. Nastąpiła silna germanizacja na całym Śląsku, a ludzie wyznania katolickiego znaleźli się w mniejszości i doznawali wielu szykan ze strony nowych władz.
Trwało to prawie 200 lat.

W 1945 roku na podstawie traktatów jałtańskich. Niemcy hitlerowskie nawiązujące do „najlepszych tradycji” pruskich straciły Śląsk. Wysiedlono mieszkańców, w większości potomków kolonistów z czasów średniowiecza, a na ich miejsce osiedlono Polaków przewiezionych z m.in. terenów wschodnich II Rzeczypospolitej. Kościół katolicki stał się ponownie wiodącym na Śląsku.

Wszystko zmieniło się całkowicie na Śląsku i wróciło do stanu z końca X i początku XI wieku.

Twoja reakcja na artykuł?

11
69%
Cieszy
1
6%
Hahaha
0
0%
Nudzi
0
0%
Smuci
1
6%
Złości
3
19%
Przeraża

Ogłoszenia

Czytaj również

Komentarze (15)

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz

Zaloguj
0/1600

Czytaj również

Sonda

Czy jeżdżę na rowerze?

Oddanych
głosów
68
Tak, regularnie
28%
Tak, od czasu do czasu
32%
Nie, ale uprawiam rekreacyjnie inny sport
13%
Nie, z jakimkolwiek sportem mi „nie po drodze”
26%
 
Głos ulicy
Złota rybka
 
Miej świadomość
Koniec CPK? Rząd ma „lepszy” plan!
 
Rozmowy Jelonki
Nie widzimy przeszkód do współpracy
 
Aktualności
Wystartował Bike Maraton
 
Piłka nożna
Wybitny reprezentant Polski przy Złotniczej
 
Inne wydarzenia
Parada Rowerów z drona
 
Aktualności
Rowerowe ściganie z Mają Włoszczowską
Copyright © 2002-2024 Highlander's Group