Mimo przestróg i grożących konsekwencji wiele osób nadal wypala trawy i nieużytki rolne, tłumacząc swoje postępowanie chęcią użyźniania gleby. Od pokoleń wśród wielu ludzi panuje bowiem przekonanie, że spalenie trawy spowoduje szybszy i bujniejszy jej odrost, a tym samym przyniesie korzyści ekonomiczne. Jest to jednak całkowicie błędne myślenie - wypalanie traw prowadzi do nieodwracalnych, niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym – ziemia wyjaławia się, zahamowany zostaje bardzo pożyteczny, naturalny rozkład resztek roślinnych oraz asymilacja azotu z powietrza. Do atmosfery przedostaje się szereg związków chemicznych będących truciznami zarówno dla ludzi jak i zwierząt.
Zakaz wypalania traw został określony w Ustawie o ochronie przyrody oraz w Ustawie o lasach, a Kodeks wykroczeń przewiduje za to karę nagany, aresztu lub grzywny, której wysokość może wynieść od 5 tys. do 20 tys. zł. Co więcej, jeśli w wyniku podpalenia trawy dojdzie do pożaru, który sprowadzi zagrożenie utraty zdrowia lub życia wielu osób albo zniszczenia mienia wielkich rozmiarów, wtedy sprawca – zgodnie z zapisami Kodeksu karnego – podlega karze pozbawienia wolności nawet do 10 lat.
Oprócz tych sankcji wypalającemu rolnikowi grożą również dotkliwe kary, które nakładać może Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zakaz wypalania gruntów rolnych jest jednym z warunków, których rolnicy zobligowani są przestrzegać, aby móc ubiegać się o płatności bezpośrednie oraz płatności obszarowe w ramach PROW 2014-2020. W przypadku jego złamania ARiMR może nałożyć na rolnika karę finansową zmniejszającą wszystkie otrzymywane przez niego płatności o 3 proc. W zależności od stopnia winy, może zostać ona obniżona do 1 proc. bądź zwiększona do 5 proc. Jeszcze wyższe sankcje przewidziane są dla tych, którzy świadomie wypalają grunty rolne – muszą oni liczyć się z obniżeniem płatności nawet o 25 proc. Agencja może również pozbawić rolnika całej kwoty płatności bezpośrednich za dany rok, jeśli stwierdzone zostanie uporczywe wypalanie przez niego traw.
W zależności od tego czy w danym sezonie aura jest bardziej deszczowa czy sucha rocznie jesteśmy wzywani od 100 do 300 razy do zdarzeń związanych z wypalaniem traw – mówi zastępca komendanta miejskiego Państwowej Straży Pożarnej bryg. Andrzej Ciosk. - To bardzo dużo, zważywszy że rocznie notujemy około 3000 wyjazdów, nie tylko do pożarów ale i do innych miejscowych zagrożeń. Akcje te angażują poważne siły i środki odrywając nas od realizacji innych ważnych zadań. Osoby wypalające trawy nie zdają sobie sprawy jak to jest niebezpieczne. W Polsce zdarzało się już, że szybko przemieszczające się płomienie odcinały drogę ucieczki podpalaczowi i w efekcie dochodziło do tragicznego finału. Wypalanie traw oprócz oczywistych strat dla środowiska stwarza też zagrożenie dla ruchu pojazdów, bo dymy znad pól ograniczają widoczność kierowcom. Ogień bardzo łatwo może się też przenieść na lasy lub budynki.
